A Vocabulary of the English, Bugis, and Malay Languages, terbit 1833.
Pada 1833, terbit sebuah kamus kecil berjudul A Vocabulary of the English, Bugis, and Malay Languages
di Singapura. Kamus yang berisi dua ribu kata ini merupakan edisi kedua
dari kamus kecil Inggris-Melayu, yang telah diperluas dengan
menambahkan kosa kata bahasa Bugis. Dalam pengantarnya, buku yang dahulu
seharga satu dolar ini diharapkan dapat membantu seseorang mengetahui
kedua bahasa yang penting ini (Melayu dan Bugis).
Dengan demikian, orang-orang, dalam perspektif Eropa, kemudian dapat
berbicara dengan, seperti ditulis dalam pengantar kamus ini, para
penghuni pesisir Kepulauan Indian (kelak, untuk memudahkan ingatan dan
penyebutan nama dari Kepulauan Indian/
Indian Archipelago, ia ditambahkan dengan istilah ‘
nesia’ dari Yunani, hingga menjadi ‘Indonesia’. Lihat
Menapaki Nama Indonesia).
Kamus ini terdiri dari 27 bab yang ditulis dengan dua aksara, yakni
Latin dan Bugis. Semua pengucapan/penulisan disebutkan sebisa mungkin
mewakili pengucapan dari kata-kata orang Indian. Di sini, kata-kata yang
penting disusun berdasarkan kategori, sementara kata sifat dan kata
kerja disusun secara alfabetis.
Tapi, tentu saja, tak seluruh isi buku dapat dimuat di sini.
Angka-Angka
|
Inggris
|
Bugis
|
Melayu
|
| One |
Sedi |
Satu |
| Two |
Duwa |
Dua |
| Three |
Tölu |
Tiga |
| Four |
Öpak |
Empat |
| Five |
Lima |
Lima |
| Six |
Önöng |
Anam |
| Seven |
Pitu |
Tujoh |
| Eight |
Aruwa |
Delapan |
| Nine |
Asera |
Sambilan |
| Ten |
Söpulo |
Sapuloh |
| Eleven |
Söpulo Sedi |
Sablas |
| Twelve |
Söpulo Duwa |
Dua Blas |
| Thirteen |
Söpulo Tölu |
Tiga Blas |
| Fourteen |
Söpulo Öpak |
Ampat Blas |
| Sixteen |
Söpulo Önöng |
Anam Blas |
| Seventeen |
Söpulo Pitu |
Tujoh Blas |
| Eighteen |
Söpulo Aruwa |
Delapan Blas |
| Nineteen |
Söpulo Asera |
Sambilan Blas |
| Twenty |
Duwa Pulo |
Dua Puloh |
| Twenty One |
Duwa Pulo Sedi |
Dua Puloh Satu |
| Twenty Two |
Duwa Pulo Duwa |
Dua Puloh Dua |
| Twenty Three |
Duwa Pulo Tölu |
Dua Puloh Tiga |
| Twenty Four |
Duwa Pulo Öpak |
Dua Puloh Ampat |
| Twenty Five |
Duwa Pulo Lima |
Dua Puloh Lima |
| Thirty |
Tölu Pulo |
Tiga Puloh |
| Fourty |
Pata Pulo |
Ampat Puloh |
| Fifty |
Lima Pulo |
Lima Puloh |
| Sixty |
Önö Pulona |
Anam Puloh |
| Seventy |
Pitu Pulo |
Tujoh Puloh |
| Eighty |
Aruwa Pulona |
Delapan Puloh |
| Ninety |
Asera Pulona |
Sambilan Puloh |
| 100 |
Siratu |
Saratus |
| 1.000 |
Sisöbu |
Saribu |
| 10.000 |
Silasa |
Sadaksa |
| 100.000 |
Siköti |
Saketi |
Alam, Fenomena Alam, dsb.
|
Inggris
|
Bugis
|
Melayu
|
| Universe |
Alange |
Alam |
| World |
Lino |
Dunya |
| Globe |
Malebo Lino |
Bulat Dunya |
| Heaven |
Suruga |
Shurga |
| Hell |
Ranaka |
Naraka |
| Sky |
Langi |
Langit |
| Earth |
Tana |
Bumi |
| Sea |
Tasik |
Laut |
| Sun |
Mataösok |
Mata Hari |
| Moon |
Ulöng |
Bulan |
| Star |
Witoeng |
Bintang |
| Ecliptic |
Lelena Ösok |
Jalan Mata Hari |
| Light |
Tajang |
Trang |
| Darkness |
Mapötang |
Glap |
| Rays Of The Sun |
Tajang Ösok |
Sinar Mata Hari |
Elemen
|
Inggris
|
Bugis
|
Melayu
|
| Elements |
Anasere |
Anaser |
| Fire |
Api |
Api |
| Smoke |
Rumpu Api |
Asap Api |
| Sparks |
Lila Api |
Bunga Api |
| Flame |
Luak |
Nyala |
| Embers |
Bara Api |
Barah Api |
| Ashes |
Awu |
Habu, Abok |
| Fuel |
Aju Api |
Kayu Api |
| Fire Brand |
Toto Api |
Pontong Api |
| Charchoa |
Using |
Arang |
| Heat Of Fire |
Bila Api |
Kilat Api |
Air
|
Inggris
|
Bugis
|
Melayu
|
| Water |
Uwae |
Eyer |
| Muddy Water |
Uwae Malu |
Eyer Kroh |
| Fresh Water |
Uwae Lawi |
Eyer Tawar |
| Well Water |
Uwae Bnwung |
Eyer Prigi |
| Sea |
Tasik |
Laut |
| Ocean |
Tasik Maraja |
Laut Besar |
| Bay |
Tölok |
Telok |
| Straits |
Sölök |
Selat |
| River |
Salok |
Sungei |
| Current |
Arus |
Harus |
| Pond |
Kolang |
Kolam |
| Ditch |
Pangempang |
Paret |
| Well |
Buwung |
Prigi |
| Lake |
Tamparöng |
Tasek, Danau |
| Fountain |
Mata Wae |
Mata Eyer |
Udara
|
Inggris
|
Bugis
|
Melayu
|
| Wind |
Anging |
Angin |
| Air |
Ölöe |
Udara |
| Calm |
Malino |
Tedoh |
| Breeze |
Anging Löma |
Angin Lemah |
| Storm |
Riwuk |
Ribut |
| Gale |
Anging Masöro |
Taufan |
| Whirlwind |
Lasong Anging |
Gale |
| South |
Salatang |
Sulatan |
| North |
Utara |
Utara |
| East |
Timorok |
Timor |
| West |
Barok |
Barat |
Tanah
|
Inggris
|
Bugis
|
Melayu
|
| Earth |
Tana |
Bumi |
| Country |
Wanua |
Benoa |
| Land |
Tana |
Tanah |
| Kingdom |
Arajang |
Karajaan |
| Colony |
Palilik |
Jajahan |
| Village |
Padusun |
Dusun |
| Dry Land |
Potana |
Darat |
| Interior |
Riulu |
Bulu |
| Island |
Libuköng |
Pulau |
| Cape |
Tanjong |
Tanjong |
| Field |
Padang |
Padang |
| Plantation |
Daröl |
Ladang |
| Wood |
Alök |
Hutan |
Manusia
|
Inggris
|
Bugis
|
Melayu
|
| Man |
Tau |
Orang |
| Mankind |
Manusia |
Manusiya |
| Man |
Woroane |
Laki Laki |
| Woman |
Makunrai |
Parampuan |
| Dwarf |
Tau Panchek |
Orang Pendek |
Bagian Tubuh
|
Inggris
|
Bugis
|
Melayu
|
| Body |
Aleh |
Tuboh |
| Hair |
Weluak |
Rambot |
| Pilce |
Bulu Maröno |
Bulu Roma |
| Beard |
Jangkok |
Janggot |
| Head |
Ulu |
Kapala |
| Forehead |
Linroh |
Dahi |
| Scull |
Kadaroulu |
Tangkorak |
| Crown Of Head |
Buwung |
Ubon Ubon |
| Temples |
Apo, Apök |
Pelipisan |
| Eye-Brow |
Öning |
Kening |
| Eye |
Mata |
Mata |
| Eye-Ball |
Lisök Mata |
Biji Mata |
| Face |
Rupa |
Muka |
| Ear |
Dachuling |
Telinga |
| Cheek |
Pilik |
Pipi |
| Mouth |
Timu |
Mulut |
| Tongue |
Lila |
Lidah |
| Lip |
Wiwek |
Bibir |
| Teerh |
Isi |
Gigi |
| Neck |
Ölong |
Leher |
| Hand |
Lima |
Tangan |
| Finger |
Jari |
Jari |
| Breast |
Aroh |
Dada |
| Breasts |
Susu |
Susu |
| Leg |
Witi |
Betis |
| Foot |
Ajeh |
Kaki |
| Skin |
Uli |
Kulit |
Bagian Tubuh
|
Inggris
|
Bugis
|
Melayu
|
| Bone |
Buku |
Tulang |
| Flesh |
Juku |
Daging |
| Sinew |
Urök |
Urat |
| Heart |
Ati |
Hati |
| Lungs |
Gumpa |
Paru-Paru |
| Stomach |
Kora Kora |
Ampadal |
| Liver |
Limpa |
Lömpa |
| Brains |
Utak |
Otak |
| Blood |
Dara |
Darah |
Jiwa dan Perasaan
|
Inggris
|
Bugis
|
Melayu
|
| Soul |
Nĭawa |
Jiwa. Niawa |
| Mind |
Akalöng |
Roh |
| Spirit |
Ruhu |
Roh |
| Hear |
Ati |
Hati |
| Will |
Elok |
Kahandak |
| Love |
Pamase |
Pangasihen |
| Anger |
Machai |
Amarah |
| Joy |
Rio |
Kasukaan |
| Sorrow |
Masara |
Kasusahan |
| Hope |
Urömamg |
Pangharapan |
| Senses |
Penöding |
Perasaan |
Pengindraan
|
Inggris
|
Bugis
|
Melayu
|
| Senses |
Penöding |
Perasaan |
| Seeing |
Itai |
Panglihat |
| Hearing |
Engkalinga |
Penangar |
| Smelling |
Emau |
Chium |
| Feeling |
Karawa |
Jamah |
Pengeluaran Tubuh
|
Inggris
|
Bugis
|
Melayu
|
| Tears |
Uwae Mata |
Eyer Mata |
| Urine |
Uwae Teme |
Eyer Kinching |
| Dandriff |
Rai |
Daki |
| Pus |
Nana |
Nanah |
| Perspiration |
Pusök |
Peloh |
| Phlegm |
Seme |
Dahak |
| Snivel |
Boloh |
Ingus |
| Drivel |
Bebek Elok |
Eyer Lior |
| Spittle |
Michu |
Ludah |
Bentuk
|
Inggris
|
Bugis
|
Melayu
|
| Shape |
Rupa |
Rupa |
| Complexion |
Menre Söri |
Seri |
| Form |
Tanjak |
Sikap |
| Featurs |
Kösing |
Paras |
| Face |
Uwae Rupa |
Eyer Muka |
| Carriage |
Kedo |
Kalakuan |
Kerusakan dan Penyakit
|
Inggris
|
Bugis
|
Melayu
|
| Lame |
Kepang |
Timpang |
| Halt |
Tachodok |
Inchut |
| Dumb |
Pepe |
Kelu |
| Blind |
Mataru |
Tuli |
| Blind |
Wuta |
Buta |
| Dimness |
Masalawu |
Kabur |
| Silly |
Bongok |
Bodoh, Dongu |
| Mad |
Ojangöng |
Gila |
| Cough |
Monreh |
Batok |
| White Spots |
Pano |
Panau |
| Pimple, Boil |
Lötang |
Bisul |
| Small Pocks |
Tuo Tuo |
Chachar |
| Ulcer |
Puru |
Puru |
| Itch |
Puru Puru Kakang |
Kudis |
| Headache |
Lasa Ulu |
Sakit Kapala |
| Cancer |
Lasa Ingök |
Restong |
| Fever |
Sömömg |
Damam |
| Wound |
Malok |
Luka |
| Sneeze |
Barösingöng |
Bersing |
| Bald |
Pepe Ulu |
Botak |
| Yawn |
Mangangale |
Mangwap |
| Cold |
Machake |
Salisemah |
|
|
|
Keluarga
|
Inggris
|
Bugis
|
Melayu
|
| Household |
Sisö Bolah |
Isi Rumah |
| Kindred |
Sisöng |
Kalurga |
| Relations |
Asilaongöng |
Anak Boah |
| Husband |
Lakei |
Laki |
| Wife |
Baine |
Istri, Bini |
| Father |
Ambok, Ama |
Bapa |
| Step Father |
Poro Ambok |
Bapa Tiri |
| Grand Father |
Nene |
Nenek |
| Father In Law |
Matuaworoane |
Mintua Lakilaki |
| Step Mother |
Poro Indok |
Mak Tiri |
| Mother In Law |
Matua Makunrei |
Mintua Parampuan |
| Grand Mother |
Nenemakunrei |
Nenek |
| Brother |
Silösuröng Woronae |
Sudara Laki Laki |
| Eldest Brother |
Kaka |
Abang |
| Younger Brother |
Anri |
Adek |
| Brother In Law |
Ipak |
Ipar |
| Sister |
Silösuröng Makunrei |
Sudara Parampuan |
| Elder Sister |
Kaka |
Kakak |
| Son |
Ana Oroane |
Anak Laki Laki |
| Daughter |
Anak Makunrei |
Anak Perempuan |
| Twins |
Anak Dinru |
Anak Kembar |
| Orphan |
Anak Biu |
Anak Piatu |
| Uncle |
Ama Ure |
Mak Mudah |
| Nephew |
Ana Ure |
Anak Sudara |
| Niece |
Anak Ure Makunrai |
Anak Sudara Parampuan |
| Friend |
Sölao |
Soh’bat |
|
|
|
Bahan Bangunan
|
Inggris
|
Bugis
|
Melayu
|
| Bricks |
Batah |
Batu Batah |
| Tiles |
Chipek |
Ginting |
| Lime |
Powale |
Kapur |
| Clay |
Tana Chölak |
Tanah Merah |
| Gravel |
Bachu Bachu |
Batu Karikir |
| Board |
Papöng |
Papan |
| Nails |
Paku |
Paku |
Bangunan
|
Inggris
|
Bugis
|
Melayu
|
| House |
Bolah |
Rumah |
| Mosque |
Masigi |
Masjid |
| School |
Onrongmangaji |
Tampatmangaji |
| Prison |
Pangkung |
Pinjara |
| Storehouse |
Gödong |
Godang |
| Hut |
Parung |
Pondok |
| Stall |
Gadeh |
Kadei |
| Shed |
Bantilöng |
Bangsal |
| House Of Office |
Jambangöng |
Jamban |
Bagian-Bagian Bangunan
|
Inggris
|
Bugis
|
Melayu
|
| Foundation |
Ajeh Tembok |
Kaki Timbok |
| Corner |
Suh |
Penjuru |
| Railing |
Palak |
Pagar |
| Door |
Tangök |
Pintu |
| Lock |
Gonching |
Konchi |
| Key |
Ana Gonching |
Anak Konchi |
| Windows |
Tölougöng |
Jenela |
| Chamber |
Bilik |
Bilek |
| Veranda |
Tamping |
Serambi |
| Story |
Mapalantak |
Tingkat |
| Stairs |
Adene |
Tangga |
| Kitchen |
Dapuröng |
Dapur |
Furnitur
|
Inggris
|
Bugis
|
Melayu
|
| Table |
Meja |
Meja |
| Chair |
Kadera |
Krusi |
| Bench |
Jarasana |
Bangku |
| Mat |
Tapere, Jali |
Tikar |
| Cot |
Palaka |
Katil |
| Matras |
Kasorok |
Tilam |
| Pillow |
Akangulung |
Bantal |
| Curtains |
Ulampu |
Kalambu |
| Basket |
Baku |
Bakol |
| Hamper |
Kranjang |
Kranjang |
| Watch |
Arölogi |
Horloji |
| Musquet |
Balilik |
Bedil |
| Sword |
Pödang |
Pedang |
| Kris |
Tapik |
Kris |
| Spying Glass |
Taropong |
Tropung |
| Spectacles |
Cami Mata |
Chermin Mata |
| Looking Glass |
Chamin Rupa |
Chermin Muka |
Peralatan Makan
|
Inggris
|
Bugis
|
Melayu
|
| Table Cloth |
Palapi Meja |
Kain Alas Meja |
| Napkin |
Paluluk |
Toala |
| Dish |
Pinchöng |
Pingran |
| Glass |
Kachah |
Glas |
| Plate |
Pinchöng |
Piring |
| Spoon |
Sinruk |
Sundok |
| Vial |
Pontu Pontu |
Piala |
| Teapot |
Teko |
Tekwan |
| Cup |
Mangkok |
Mangkok |
| Saucers |
Anak Pinchöng |
Piring The |
| Small Cup |
Changkiri |
Chawan |
| Blade |
Mata Piso |
Mata Pisau |
| Handle |
Pangulu Piso |
Hulu Pisau |
| Fork |
Pasopa |
Penyuchok |
| Glass |
Kacha |
Glas |
| Board, Tray |
Dulang, Kaparak |
Dulang |
Peralatan Dapur
|
Inggris
|
Bugis
|
Melayu
|
| Pan |
Pamutu |
Kwali |
| Pot |
Oring |
Priok |
| Earthem Pan |
Loak |
Balanga |
| Pipkin |
Kapösio |
Kipsyau |
| Goblet |
Busupanombong |
Kuja |
| Jar |
Gumbang |
Tumpayan |
| Mug |
Gamo |
Kindi |
| Lamp |
Pajönangöng |
Palita |
| Lantern |
Lantera |
Lanterna |
| Candles |
Pölöng Taibani |
Lilin, Dian |
| Wax |
Taibani |
Lilin |
| Wick |
Sumbu |
Sumbu |
| Broom |
Pasöring |
Peniapu |
| Bucket |
Timpa, Paserok |
Timba |
| Large Pan |
Katowang |
Pasu |
Peralatan Dan Perkakas
|
Inggris
|
Bugis
|
Melayu
|
| Instruments |
Parewa |
Perkakasan |
| Scales |
Timbasöng |
Timbangan |
| Hammer |
Palu Palu |
Pangtok, Martil |
| Anvil |
Lanrasöng |
Landasan |
| Corkscrew |
Lasokiti |
Penarek Skruf |
| Screw |
Paku Lasokiti |
Paku Skruf |
| File |
Kikiri |
Kikir |
| Pincers |
Sipi |
Sepit |
| Saw |
Garege |
Garagaji |
| Gimlet |
Gorodi |
Grodi |
| Hatchet |
Uwase |
Kapak |
Mamalia
|
Inggris
|
Bugis
|
Melayu
|
| Lion |
Singa |
Singa |
| Tiger |
Machang |
Harimu |
| Elephant |
Gaja |
Gajah |
| Rhinoceros |
Badak |
Badak |
| Dragon |
Naga |
Naga |
| Bear |
Beruang |
Bruang |
| Wild Hog |
Bawi Alök |
Babi Hutan |
| Deer |
Jouga |
Rusa |
| Roe |
Kijang |
Kijang |
| Squirrel |
Balao Jawa |
Tupei |
| Hedgehog |
Landak |
Landak |
| Monkey |
Daerk |
Monyit |
| Camelion |
Champolakok |
Gruning |
| Rat |
Balao |
Tikus Tanah |
| Mouse |
Balao Chichik |
Tikus Padi |
Reptil
|
Inggris
|
Bugis
|
Melayu
|
| Snake |
Ulak |
Ular |
| Maggot |
Ulök |
Ulat |
| Worm |
Alati, Bitok |
Chaching |
| Scorpion |
Kalah |
Kalajingking |
| Centipede |
Balipöng |
Alipan |
| Frog |
Tumpi |
Katak |
| Toad |
Tupang |
Kodok |
| Lizard |
Chichak |
Chichak |
Amfibi
|
Inggris
|
Bugis
|
Melayu
|
| Alligator |
Buaja, Torisalok |
Buaya |
| Iguana |
Puarang |
Biawak |
| Tortoise |
Pöniu |
Penjyu |
| Lobster |
Urang |
Hudang |
| Crab |
Bukang |
Kapiting, Ketam |
| Land Tortoise |
Ulak Uwae |
Ulak Eyer |
| Tortoise-Sheel |
Sösi Alapung |
Sisek Kura Kura |
Serangga
|
Inggris
|
Bugis
|
Melayu
|
| Grass Hopper |
Unchale |
Bilalang |
| Beetle |
Gendotedong |
Kumbang |
| Butterfly |
Kalo Bampah |
Kupu Kupu |
| Cricket |
Unchale Gola |
Chingkeret |
| Louse |
Utu |
Kutu |
| Flea |
Utu Asu |
Kutu Anjing |
| Fly |
Lalök |
Lalat |
| Mosquito |
Namok |
Nyamok |
| Dragon Fly |
Wari Wari |
Bari Bari |
| Firefly |
Api Api |
Kelip Kelip |
| Bee |
Awani |
Lebah |
| Spider |
Garangkang |
Labah Labah |
| White Ant |
Berebere Pute |
Semut Puteh |
| Ant |
Bere Bere |
Semut |
| Cockroach |
Balepek |
Lipas |
Binatang Peliharaan
Inggris
|
Bugis
|
Melayu
|
| Camel |
Unta |
Unta |
| Horse |
Anyarang |
Kuda |
| Cow |
Sapi |
Sapi, Lumbu |
| Calf |
Ana Sapi |
Anak Lumbu |
| Buffaloe |
Tedong |
Karbau |
| Ass |
Kalöde |
Kaldei |
| Sheep |
Bimbalak |
Kambing Biri Biri |
| Goat |
Bembek |
Kambing |
| Dog |
Asu |
Anjing |
| Cat |
Meao |
Kuching |
| Pig |
Bawi |
Babi |
| Fleece |
Buku |
Buku |
| Horn |
Tanruk |
Tandok |
| Hump |
Kalasa |
Klasa |
| Hair |
Weluak |
Rambut |
| Claws |
Kanuku |
Kuku |
| Feet |
Ajeh |
Kaki |
Binatang Ternak
|
Inggris
|
Bugis
|
Melayu
|
| Goose |
Banyak |
Angsa |
| Duck |
Itik |
Itek |
| Chicken |
Anak Manuk |
Anak Eyam |
| Cock |
Anak Lai |
Eyam Jantan |
| Cocks Comb |
Lali |
Jinger-Balong |
| Spurs |
Taji |
Taji |
Burung
|
Inggris
|
Bugis
|
Melayu
|
| Eagle |
Kuajang |
Raja Wali |
| Griffin |
Kuruda |
Gurda |
| Kite |
Janak |
Lang |
| Crow |
Kao Kao |
Gagak |
| Crane |
Champo |
Jinjang |
| Stork Kind |
Bango |
Bangau |
| Owl |
Sörak Abajang |
Punggo |
| Sparrow |
Dongi Söpang |
Pipit |
| Swallow |
Bemputu |
Layang Layang |
| Wood Dove |
Bökuk |
Tekukur |
| Green Pigeon |
Pune |
Punei |
| Turtle Dove |
Böku Jawa |
Merbok |
| Nightangle |
Kalukuk |
Onggas Bulbul |
| Paroquet |
Pöröchi |
Kekek |
| Kokatu |
Chakölek |
Kakatua |
| Bill |
Timuh |
Paroh |
| Wings |
Panik |
Sayap |
| Tail |
Ikok |
Ekor |
| Cage |
Urungöng |
Sangkarang |
| Bird Line |
Götah |
Getah |
| Bird Nest |
Sarang Manuk Manuk |
Sarang Burung |
Metal, Mineral, dan Obat-Obatan
|
Inggris
|
Bugis
|
Melayu
|
| Gold Dust |
Bubuk |
Paser Mas |
| Diamond |
Intan |
Intan |
| Pearl |
Mutiara |
Mutiara |
| Jewel |
Parömata |
Permata |
| Gold |
Nlawöng |
Amas, Mas |
| Silver |
Salaka |
Perak |
| Iron |
Bösi |
Besi |
| Steel |
Bae Bae |
Baja |
| Magnet |
Bösi Warani |
Besi Brani |
| Copper |
Tömbaga Chölak |
Tumbaga Merah |
| Brass |
Gölang |
Tumbaga Kuning |
| Tin |
Tumöra Pute |
Timah Puteh |
| Glass |
Kacha |
Kachah |
| Coral |
Batu Karang |
Karang |
| Charcoal |
Osiug |
Arang |
| Gunpoweder |
Ubak |
Obat Bedil |
| Medicine |
Pabura |
Obat |
| Quicksilver |
Uwae Salaka |
Eyer Perak |
| Sulphur |
Eholok |
Balerang |
| Saltpetre |
Sunrawa |
Sindawa |
| Amber |
Ambarak |
Ambar |
| Gum |
Göta |
Getah |
| Rozin |
Famak Batu |
Damar Batu |
| Tar |
Gala Gala |
Minyak Tar |
| Chalk |
Pewale Angaris |
Kapur Engris |
| Arsenic |
Barangöng |
Warangan |
| Opium |
Apiuu |
Afiyun |
Pohon dan Tanaman
|
Inggris
|
Bugis
|
Melayu
|
| Trees |
Popong |
Pohun, Pokok |
| Root |
Urök |
Akar |
| Truuk |
Batang |
Batang |
| Plant |
Tanöngöng |
Tanaman |
| Bushes |
Lompok |
Semak, Balukar |
| Branch |
Paka |
Dahan, Chabang |
| Twig |
Charengek |
Rangas |
| Flower Bud |
Wömpang |
Kuntum |
| Leaf |
Daung |
Daun |
| Blossom |
Bunga |
Bunga |
Buah-Buahan
|
Inggris
|
Bugis
|
Melayu
|
| Fruit |
Buwa |
Boah |
| Lime |
Leme |
Limau |
| Orange |
Lemo Machöning |
Limau Manis |
| Pineapple |
Panröng |
Nanas |
| Grapes |
Buwa Angorok |
Boah Anggur |
| Soap Fruit |
Bingkudu |
Mankudu |
| Tamarind |
Chömpa |
Assam |
| Jack |
Panasa |
Nangka |
| Bread Fruit |
Bangka |
Sukon |
| Custard Apple |
Sirikaja |
Anona, Sirikaya |
| Mango |
Pao |
Manga |
| Beetle |
Alosi |
Pinang |
| Bate |
Koroma |
Ghurma |
| Watermelon |
Mendeke |
Mendikei |
| Coconut |
Kaluku |
Kalapa |
| Seed |
Tompong |
Tombung |
| Shell |
Kadaro |
Tampuroung |
| Stalk |
Take |
Tangke |
Makanan
|
Inggris
|
Bugis
|
Melayu
|
| Eatables |
Kanre Kanre |
Makanan |
| Enternainment |
Towana |
Perjamian, Ghanduri |
| Jorney-Provision |
Bokong |
Bekal |
| Meal |
Anreh |
Santapan |
| Wine |
Angorok |
Angur |
| Beer |
Berek |
Bir |
| Tea |
Uwae The |
Eyer The |
| Lemonade |
Saröba |
Serbat |
| Sweetmeats |
Aluwa |
Manisan |
| Cakes |
Kenre |
Queh |
| Rice |
Börök |
Bras |
| Sago |
Sagu |
Sagu |
| Flour |
Labuk |
Tepong |
| Biscuit |
Bisöku |
Bisket |
| Bread |
Roti |
Roti, Pawing |
| Pudding |
Puding |
Puding |
| Fish |
Bale |
Ikan |
| Beef |
Juku Sapi |
Dagin Lembu |
| Egg |
Itolok |
Telor |
Waktu dan Musim
|
Inggris
|
Bugis
|
Melayu
|
| Time |
Wötue |
Waktu, Kotika |
| Seasons |
Taueng |
Musim |
| Beginning |
Pamulang |
Permulaan |
| Middle |
Arögana |
Pertengahan |
| End |
Pacha Puröna |
Kasudahan |
| Eternity |
Maradöni |
Kakalan |
| Summer |
Tanmapölah |
Musim Panas |
| Winter |
Tau Machöke |
Musim Sejok |
| Spring |
? |
Rabia |
| Autumn |
Tau Buwa Buwa |
Musim Sejok |
| Year |
Taung |
Tahun |
| Last Year |
Tau Purae |
Tahun Lalu |
| Next Year |
Taung Baru |
Tahun Bahru |
| Month |
Ulöng |
Bulan |
| Week |
Hyna |
Jumaat, Domingo |
| Day |
Öso Malöbi |
Hari Raya |
| Sunday |
Öso Ahai |
Hari Ahad |
| Festival |
Öso Maraja |
Hari Besar |
| Monday |
Eseneng |
Isinin |
| Tuesday |
Salasa |
Salasa |
| Wednesday |
Araba |
Röbu, Arbaa |
| Thursday |
Juma |
Jumaat |
| Saturday |
Satung |
Saptu |
Pakaian
|
Inggris
|
Bugis
|
Melayu
|
| Dress |
Pakeang |
Pakien |
| Crown |
Songko |
Mahkota |
| Hat |
Chapio |
Chapio, Topi |
| Turban |
Chepolok |
Serban |
| Cap |
Songko |
Koffiah |
| Pillow |
Akang Ulu |
Bantal |
| Pillow-Case |
Sipu Akangulu |
Sarung Bantal |
| Trousers |
Saluwarak |
Saluar |
| Gown |
Waju |
Baju |
| Morning Gown |
Waju Kubaya |
Baju Kabaya |
| Flannel Waistcoat |
Lipa Mabulu |
Keyn Bulu |
| Braces |
Tulu Saluwarak |
Tali Saluar |
| Handkerchief |
Pasapu |
Sapu Tangan |
| Coat |
Waju |
Baju |
| Great Coat |
Waju Maraja |
Baju Besar |
| Head Cloth |
Sigara |
Dustar |
| Clothes |
Pake Pakeang |
Keyn Baju |
| Foul Linen |
Pakeang Marotak |
Keyn Kotor |
| Clean Linen |
Pakeang Mapaching |
Keyn Brisi |
| Seam |
Ajairöng |
Jahitan |
Keagamaan
|
Inggris
|
Bugis
|
Melayu
|
| God |
Ala |
Allah |
| Lord |
Puang |
Tuhan |
| Deity |
Puange |
Katuhanan |
| Jesus |
Isa |
Isa |
| Christ |
Alömasihu |
Almeseh |
| Holy Spirit |
Ruhulökudusu |
Roh Olkudus |
| Angel |
Malaea |
Malaikat |
| Devil |
Ibölisi |
Iblis |
| Satan |
Setang |
Sheitan |
| Evil Spirit |
Jing |
Jin |
| Ghost |
Hantu |
Hantu |
| Idol |
Barahala |
Berhala |
| Holiness |
Atapöröng |
Kabaktien |
| Transgression |
Asalang |
Kasalahan |
| Sin |
Dosa |
Dosa |
| Righteousness |
Alömpuröng |
Kaadilan |
| Forgiveness |
Adampöngöng |
Ampun |
| Conversion |
Tobak |
Taubat |
| Repentance |
Sösök |
Sesalan |
| Hope |
Rönuang |
Harap |
| Be Patient |
Sabarak |
Sabar |
| Doubt, Waver |
Wase Wasek |
Wasanka, Ghoatir |
| Read |
Bacha |
Bacha |
Kata Sifat
|
Inggris
|
Bugis
|
Melayu
|
| Able |
Makule |
Boleh |
| Abominable |
Tapalöspk Majak |
Terlalu Jahat |
| Acid |
Machukah |
Masam |
| Acute |
Charödek |
Cherdek |
| Aged |
Kajao |
Tuah |
| Agreeable |
Manyamöng |
Sedap |
| Alike |
Pada Padai |
Sama |
| Alive |
Tuo |
Hidop |
| Audacious |
Maborek |
Chungkak |
| Austere |
Matötök |
Kras |
| Awkward |
Mabongkok Bongkok |
Kekok |
| Bad |
Majak |
Jahat |
| Bald |
Pepe |
Botak |
| Barren |
Pakampi |
Mandol |
| Base |
Matuna |
Hina |
| Bashful |
Masiri |
Malu |
| Beautiful |
Makösing |
Chantek |
| Becoming |
Situju |
Patut |
| Bent |
Majeko |
Bengkok |
| Better |
Pedemadecheng |
Libeh Baik |
| Bblack |
Malotong |
Hitam |
| Blazing |
Maluak |
Bernyala |
| Blessed |
Mapasalamak |
Salamat |
| Blind |
Wuta |
Buta |
| Blue |
Magau |
Biru |
| Blunt |
Maunru |
Tumpul |
| Boiling |
Rede |
Mendideh |
| Bold |
Warani |
Berani |
| Brave |
Uwatang |
Gagah |
| Brazen Faced |
Makurasiri |
Muka Tabal |
| Bright |
Matajang |
Trang |
| Brittle |
Marapo |
Rapoh |
| Broad |
Masaa |
Lebar |
| Broken |
Mapolo |
Patah |
| Careful |
Maringdörang |
Beringat |
| Careless |
Machapak |
Lalei |
| Cheap |
Masempo |
Murah |
| Clamorous |
Matuling |
Bising |
| Clean |
Mapaching |
Ohuchi |
| Clever |
Machah |
Pandei |
| Cloudy |
Maluk |
Bermega |
| Coarse |
Mawösak |
Kasar |
| Complete |
Gönök |
Gnap |
| Contrary |
Bali |
Lawan |
| Cold |
Macölel |
Sejok |
| Costly |
Makösing |
Indah |
| Covetous |
Mangowa |
Loba, Tamek |
| Counterfeit |
Lanchong |
Lanchung |
| Slanting |
Titik |
Mengot |
| Criminal |
Sala |
Salah |
| Crooked |
Majeko |
Bengkok |
| Cruel |
Majak Ati |
Bingis |
| Customary |
Biyasa |
Biasa |
| Daily |
Öso Öso |
Hari Hari |
| Damp |
Makömuk |
Lambab |
| Dark |
Mapötang |
Glap |
| Dead |
Mate |
Mati |
| Deaf |
Mataru |
Tuli |
| Dear |
Masulik |
Mahal |
| Deep |
Menralöng |
Dalam |
| Defective |
Kurang |
Korang |
| Defiled |
Marotak |
Jemar |
| Delightful |
Makosing |
Bagus |
| Difficult |
Masarah |
Susah |
| Dilatory |
Mapatak |
Leka |
| Diligent |
Matutui |
Jimat |
| Disobedien |
Doraka |
Durhaka |
| Distant |
Mabela |
Jahu |
| Dressed |
Pura Pake |
Terpakei |
| Drunk |
Nawaju |
Mabok |
| Dry |
Marako |
Kring |
| Dumb |
Pepe |
Bisu |
| Early |
Elek |
Pagi |
| Easy |
Malomo |
Mudah |
| Embroidered |
Mabulawöng |
Kaamasan |
| Empty |
Lobang |
Kosung |
| Enough |
Gönök |
Chukop |
| Equal |
Pada Padai |
Satara |
| Even |
Sama Lapak |
Rata |
| Evil |
Majak |
Jahat |
| Expert |
Nalolongöni |
Paham |
| False |
Sala |
Salah |
| Fast |
Masitak |
Chepat |
| Fat |
Malopok |
Gomok |
| Feeble |
Matökok |
Leteh |
| Female |
Bai |
Betina |
| Ferocious |
Masökang |
Garang |
| Few |
Chedek |
Sedikit |
| Firm |
Matötök |
Tetap |
| First |
Pamulang |
Pertama |
| Fit |
Patok |
Layak |
| Foolish |
Tasösak |
Sasar |
| Foreign |
Laing |
Asing |
| Fortunate |
Maupök |
Beruntung |
| Fragrant |
Mawangi |
Harum, Wangei |
| Free |
Tau Tongöng |
Mardeja |
| Full |
Pöno |
Penoh |
| Future |
Rimnrinae |
Kemedien |
| Glad |
Mario |
Bersuka |
| Glorious |
Malobik |
Muliya |
| Good |
Madecheng |
Baik |
| Greedy |
Makekela |
Bosor, Bergalojoh |
| Guilty |
Sala |
Salah |
| Habitual |
Manönungöng |
Santiasa |
| Handsome |
Makösing |
Bagus |
| Hard |
Matörök |
Kras |
| Heavy |
Mawörok |
Brat |
| High |
Matanre |
Tingi |
| Hoarse |
Maparok |
Sarek |
| Hollow |
Magalömpong |
Garonggang |
| Hot |
Mapöla |
Panas |
| Hungry |
Malupuk |
Lapar |
| Jealous |
Pangengpurung |
Chumbruan |
| Ignoble |
Matuna |
Hina |
| Ignorant |
Bebe |
Babal |
| Improper |
Tösilasa |
Tiada Patut |
| Imndigent |
Kasiasi |
Miskin |
| Inferior |
Makuradecheng |
Korang Baik |
| Innocent |
Deknasala |
Tiada Salah |
| Internal |
Menralöng |
Iang Dalam |
| Just |
Malömpu |
Adil |
| Keen |
Mataröng |
Tajam |
| Kind |
Pamase |
Kasihan |
| Knotty |
Mabuku |
Berbuku |
| Laborious |
Mareso |
Usaha |
| Languid |
Matökök |
Leteh |
| Large |
Maraja |
Besar |
| Last |
Pachaputöng |
Aghir |
| Late |
Matöngök |
Lambat |
| Lazy |
Makutu |
Segan |
| Left |
Abeo |
Kiri |
| Less |
Kurang |
Korang |
| Level |
Samalapak |
Rata |
| Lewd |
Mabönru |
Chabul |
| Light |
Maringöng |
Ringan |
| Little |
Chedek |
Sedekit |
| Lively, Fresh |
Mawatangpatang |
Segar |
| Living |
Tuo |
Hidop |
| Long |
Malampok |
Panjang |
| Loose |
Maloga |
Lungar |
| Lost |
Tödeng |
Hilang |
| Low |
Mariawa |
Rendah |
| Lukewarm |
Mapölok Pölak |
Snam |
| Lusty |
Malopo |
T..O.Mbun |
| Mad |
Ojangöng |
Gila |
| Male |
Oroane |
Jantan |
| Many |
Maega |
Baniak |
| Meager |
Madoko |
Kurus |
| Mean |
Matuna |
Hina |
| Merciful |
Riamasei |
Kasihan |
| Merry |
Mario |
Bersuka |
| Middle |
Ritönga |
Tengah |
| Mighty |
Paule |
Berkwasa |
| Modest |
Masirik |
Sopan |
| More |
Paimöng |
Lagi |
| Mortal |
Amatengöng |
Kamatien |
| Mouldy |
Mawari |
Basi |
| Much |
Maega |
Baniak |
| Naked |
Mabelang |
Telanjang |
| Narrow |
Machikök |
Sumpit |
| Near |
Makawek |
Dekat |
| Neat |
Makosing |
Bagus |
| Necessary |
Harusu |
Harus |
| New |
Baru |
Bahru |
| Next |
Makawek |
Dekat |
| Nmble |
Masita Sita |
Pantas |
| Noble |
Tomapongöng |
Berbangsa |
| Noisy |
Marajasadai |
Bergadoh |
| Numerous |
Tömnega |
Terbaniak |
| Obstinate |
Maminiak |
Berminyak |
| Old |
Matoa |
Tuah |
| Open |
Tatimpa |
Terbuka |
| Outward |
Risaliwöng |
Diluar |
| Pale |
Maweak |
Puchat |
| Passionate |
Majasöding |
Bingis |
| Past |
Lalo |
Lalu |
| Peevish |
Tökuisö Masöng |
Serbas Salah |
| Penitent |
Matobai |
Bertaubat |
| Perfect |
Gönösukuni |
Sumpurna |
| Permanent |
Masök |
Tegoh |
| Perverse |
Mapangewang |
Tingkar |
| Plain |
Malöungok |
Lichin |
| Pleasant |
Maniamöng |
Sedap |
| Poisonous |
Mamoso |
Berbisa |
| Polite |
Nisöngiadök |
Tahu Adat |
| Poor |
Kasiasi |
Miskin |
| Precious |
Mapachöpachök |
Indah |
| Pregnant |
Matampu |
Bunting |
| Present |
Siolo |
Berhadapan |
| Pretty |
Machamane |
Molek |
| Profound |
Padisöngöng |
Berilmu |
| Proper |
Sitinaja |
Patut |
| Proud |
Matömpok |
Chongkak |
| Pungent |
Mapöse |
Pedas |
| Pure |
Machinong |
Jerneh |
| Purple |
Kamumu |
Ungu |
| Putrid |
Maköbong |
Busok |
| Quarrelsome |
Mangkaga |
Berbantah |
| Quick |
Masita |
Chepat |
| Rapid |
Arusu |
Haros |
| Raw |
Mamata |
Mentah |
| Red |
Machölak |
Merah |
| Regular |
Masusungöng |
Tersusun |
| Ripe |
Motasök |
Masak |
| Rotten, Soft |
Bonyok |
Ranum |
| Rough |
Mawösak |
Kesat |
| Round |
Malebu |
Bulat |
| Rude |
Maböuru |
Angkoh |
| Rusty |
Taising |
Berkarat |
| Same |
Sama, Pada |
Same |
| Savage |
Maliarak |
Liar |
| Scarlet |
Chölak Toa |
Merah Tuah |
| Shallow |
Maechek |
Chetek |
| Sharp |
Mataröng |
Tajam |
| Short |
Maponchak |
Pendek |
| Sick |
Malasa |
Sakit |
| Shy |
Masalewök |
Changgong |
| Silent |
Mamökok |
Berdiam |
| Silly |
Bongok |
Bingong |
| Sinful |
Madosa |
Berdosa |
| Sincere |
Tongöng |
Benar |
| Slack |
Makorok |
Kundur |
| Slanting |
Titik |
Singit |
| Glow |
Matöngök |
Lambat |
| Small |
Baichu |
Kechil |
| Smooth |
Malöngok |
Lichin |
| Soft |
Malömal |
Lumbot |
| Sorry |
Masara |
Susah |
| Spotted |
Mabalo Balo |
Berblang |
| Square |
Sulapa Öpak |
Ampat Persegi |
| Steady |
Maradök |
Tetap |
| Straight |
Malömpu |
Betul |
| Strong |
Mauwatang |
Kuwat |
| Sweet |
Machöning |
Manis |
| Swift |
Machamane |
Pantas |
| Tall |
Matanre |
Tingi |
| Tame |
Mapato |
Jinak |
| Thick |
Maumpök |
Tabal |
| Thin |
Mainipi |
Nepis |
| Thirsty |
Madöka |
Berhaus |
| Timid |
Matau |
Takot |
| True |
Tonöng |
Benar |
| Valiant |
Mauwatang |
Gagah |
| Uncertain |
Denamatöntu |
Tiata Tantu |
| Unequal |
Denapada |
Tiada Sama |
| Useful |
Makatujui |
Berguna |
| Useless |
Detuiuna |
Tiada Guna |
| Warm |
Mapöla |
Panas |
| Weak |
Malöma |
Panas |
| Weary |
Matökok |
Penat |
| Wet |
Marichak |
Basah |
| White |
Mapnte |
Puteh |
| Wicked |
Majak |
Jahat |
| Wide |
Maloang |
Lapang |
| Wild |
Maliarak |
Liar, Buas |
| Wise |
Miökalöng |
Berakal, Berbudi |
| Wrong |
Sala |
Salah |
| Yellow |
Oniek |
Kuning |
| Young |
Malolo |
Mudah |
| Zealous |
Mapato |
Rajin |
Kata Ganti Orang Pertama
|
Inggris
|
Bugis
|
Melayu
|
| I |
Iyak |
Aku |
| I |
Yakmi |
Sahya |
| I |
Ata |
Hamba |
Kata Ganti Orang Kedua
|
Inggris
|
Bugis
|
Melayu
|
| Thou, You |
Iko |
Angkau |
| Thou, You |
Puang |
Tuan |
| Thou, You |
Puwak |
Inchi |
Kata Ganti Orang Ketiga
|
Inggris
|
Bugis
|
Melayu
|
| He/She/It |
Ioh |
Iya |
| He/She/It |
Yatu |
Diya |
Kata Ganti Jamak Orang Pertama
|
Inggris
|
Bugis
|
Melayu
|
| We |
Idik |
Kita |
| We |
Iköng |
Kami |
| We |
Idik Tauwe |
Kitaorang |
Kata Ganti Jamak Orang Kedua
|
Inggris
|
Bugis
|
Melayu
|
| Ye, you |
Iko |
Kamu |
| Ye, you |
Iko Tau |
Kamuorang |
Kata Ganti Jamak Orang Ketiga
|
Inggris
|
Bugis
|
Melayu
|
| They |
Iyaroh Taue |
Diorang, Marikaita |
Kata ganti penghubung
|
Inggris
|
Bugis
|
Melayu
|
| Who |
Nigi |
Siapa |
| Which |
Iyapega |
Yang mana |
| What |
Aga |
Apa |
Kata Ganti Kepunyaan Tunggal
|
Inggris
|
Bugis
|
Melayu
|
| My, mine |
Iyak puna |
Sahya punya |
| Thy, thine |
Iko puna |
Angka punya |
| His, hers, its |
Iyatu puna |
Dia punya |
Kata Ganti Kepunyaan Jamak
|
Inggris
|
Bugis
|
Melayu
|
| Ours |
Idik puna |
Kita punya |
| Yours |
Iko puna |
Kamu punya |
| Theirs |
Iyaroh tau puna |
Diorang punya |
Kata Ganti Distributif
|
Inggris
|
Bugis
|
Melayu
|
| Each |
Sedisedina |
Sosoatu |
| Every |
Taseuwana |
Segala |
| All |
Sinina |
Samoa |
| Either |
Seuwakoariatu |
Soatu deri dia |
| Neither |
Seuwamuadek |
Soatupun tiad |
Kata Ganti Demonstratif
|
Inggris
|
Bugis
|
Melayu
|
| This |
Ieweh |
Ini |
| That |
Iyaroh |
Itu |
Kata Ganti Tak Tentu
|
Inggris
|
Bugis
|
Melayu
|
| Some |
Chedek |
Sedekit, barang |
| Other |
Laienge |
Lain |
| Anyone |
Baraseuwana |
Barang soatu |
| All |
Iyamanöng |
Samonya |
| Such |
Makonitu |
Bagiui, bagitu |
Kata Kerja
|
Inggris
|
Bugis
|
Melayu
|
| Abide |
Monro |
Diyam, tingal |
| Abolish |
Chapu |
Hapuskan |
| Abridge |
Paripöki |
Ringkaskan |
| Abuse |
Petönaiwi |
Nistakan |
| Accept |
Tarima |
Terima |
| Accompany |
Machoe |
Mangikot |
| Accuse |
Töpui |
Tudohkan |
| Adore |
Masompa |
Meniümbah |
| Advise |
Pagurui |
Ajar |
| Answer |
Mötek |
Menyahut |
| Arrest |
Tiköng |
Tangkap |
| Arrive |
Lötu |
Sampei |
| Be ashamed |
Makasiri |
Malu |
| Ask |
Makutana |
Tanĭa |
| Assist |
Baliwi |
Tulung |
| Awake |
pasödini |
Sĕdar |
| Bake |
Tunui |
Bakar |
| Bargain |
Tawariwi |
Tawar |
| Bark |
Maboka |
Menĭalak |
| Bathe |
Dio |
Mandi |
| Bawl |
Mangalötak |
Tömpek |
| Be |
Öngka |
Ada |
| Bearfruit |
Maboa |
Berboah |
| Beat |
Unruk |
Pukul |
| Become |
Manchaji |
Menjadi |
| Beckon |
Paei |
Lambei |
| Beg |
Melau |
Minta |
| Begin |
Pamulai |
Mulai |
| Behold |
Pakita |
Pandang |
| Believe |
Matöpök |
Perchaya |
| Besmear |
Sapuyangi |
Lumurkan |
| Betroth |
Sapi chiching |
Tukar chinchin |
| Bind |
Sioi |
Ikat |
| Bite |
Ikingi |
Gigit |
| Bleed |
Madara |
Berdarah |
| Blot out |
Bangkung |
Parang |
| Blow |
Söpungi |
Mbus |
| Boil |
Rede |
Mendideh |
| Borrow |
Inröngi |
Pinjam |
| Box |
Bösi |
Tumbok |
| Break off |
Maröpa |
Pichah |
| Bribe |
Matimpui |
Bri sĕwab |
| Bring |
Tiwii |
Bawa |
| Broil |
Tapai |
Pangang |
| Brush |
Gosoi |
Gosuk |
| Buy |
Öli |
Bĭli |
| Call |
Sodiwi |
Panggil |
| Care |
Ingörang |
Ingat |
| Carry on shoulders |
Esangi |
Pikul |
| Do. Head |
Junjungi |
Junjung |
| Do. Hip, or arm |
Epai |
Dokung |
| Do. On hand |
Tetengi |
Tatang |
| Cast account |
Bilang |
Hetung |
| Castrate |
Lasöi |
Kŭmbirikan |
| Catch |
Tiköngi |
Tangkap |
| Change |
Sapii, selewi |
Tukar |
| Chase |
Pepengi |
Kĕjar |
| Chew |
Riota |
Mamah |
| Choose |
Ileiwi |
Pileh |
| Chop |
Tötal |
Chinchang |
| Circumcise |
Sunai |
Ghatankan |
| Clap hands |
Mapalöpak |
Tepok tangan |
| Cleave |
Puwewi |
Blah |
| Climb |
Enrekiwi |
Panjat |
| Clip |
Gonchingi |
Guntingkan |
| Collect |
Pasipulungi |
Kampungkan |
| Comb |
Jakaiwi |
Sikatkan |
| Come |
Pole |
Datang |
| Command |
Pasöng |
Pasan |
| Compare |
Papadai |
Banding |
| Compose |
Atui, karangi |
Karangkan |
| Comprehend |
Misöngi |
Mangarti |
| Confess |
Mangau |
Mangaku |
| Conquer |
Pabeta |
Menang |
| Contradict |
Mapangewant |
bantah, tingkar |
| Cover |
Sampoi |
Tutop |
| Covet |
Malabo |
Loba |
| Cough |
More |
Berbatok |
| Count |
Bilang |
Bilang |
| Crack |
m bantah, tingkarrek |
Berdrêk |
| Crawl |
Makalolok |
Melata |
| Cry |
Mangolik |
Bertriak |
| Cut |
Poloi |
Potung |
| Dance |
Serek |
Menari |
| Dandle |
Natanrer |
Timang |
| Decay |
Makölek |
Berlayu |
| Deceive |
Uragai |
Perdayakan |
| Defame |
Paurimonri |
Mangumpat |
| Delay |
Machapak |
Berleka |
| Deliver |
Saraköugi |
Serahkan |
| Decide |
Patöntui |
Tantukan |
| Descend |
Noi |
Turun |
| Desire |
Maelok |
Hendak |
| Destroy |
Madusak |
Binasakan |
| Devour |
Ömöi |
Telan |
| Die |
Mate |
Mati |
| Dig |
Kaei |
Gali |
| Disguise |
Piurai |
Ubahkan |
| Disperse |
Pasarangi |
Berŭwakkan |
| Dive |
Pölung |
Sĕlam |
| Double |
Lapiköngi |
Lapiskan |
| Drag |
Ruwii |
Tarêk |
| Dream |
Manipi |
Mimpi |
| Dress |
Mapake |
Memakei |
| Drink |
Minung |
Minum |
| Drown |
Tölöng |
Tingĕlam |
| Eat |
Manre |
Makan |
| Ebb |
Noi |
Bersurut |
| Embark |
Menrek kapalak |
Naik kapal |
| Embrace |
Madawuk |
Pĕlok |
| End |
Pötui |
Putuskan |
| Enlighten |
Tajangiwi |
Trangkan |
| Enter |
Mutama |
Masok |
| Expect |
Tajöngi |
Menantikan |
| Explain |
Panösai |
Nĭalakan |
| Extinguish |
Pödei |
Padam |
| Fade |
Makölek |
Layu |
| Faint |
marönök |
Terlepa, pingsan |
| Fall of |
Madönöh |
Jatoh |
| Famish |
Lupuriwi |
Laparkan |
| Fan |
Papii |
Kipaskan |
| Fast |
Mapuwasa |
Berpuasa |
| Fear |
Matau |
Takot |
| Feel |
Karawai |
Jamah |
| Fight |
Mangkaga |
berkĕlehĭ |
| File |
Kikirit |
Kikir |
| Fill |
Pönoiwi |
Penohkan |
| Find |
Lolongöng |
Dapat |
| Finish |
Pepuraiwi |
Habiskan |
| Fish |
Mameng |
Mangeil, panching |
| Flame |
Masuak |
Bernĭala |
| Follow |
Machoe |
Mangikut |
| Forbid |
Angkangi |
Larangkau |
| Forget |
Takalupa |
Lupa |
| Forgive |
Adampöngöngi |
Ampunkan |
| Forsake |
Welaiwi |
Tingalkan |
| Founder |
Tölöng, maröng |
Karam |
| Fry |
Goreng |
Goring |
| Game |
Botok |
Berjudi |
| Gape |
Magnagnale |
Gnagna |
| Gather |
Pulungi |
Pongut |
| Get |
Nalolongöng |
Mendapat |
| Give |
Werengi |
Membri |
| Glean |
Pötii |
Mangutip |
| Go |
Lokao |
Pŭrgi |
| Govern |
Maparenta |
Memerintah |
| Greet |
Beresölöng |
Bri sălam |
| Grind |
Paesul |
Kisar, giling |
| Grow |
Manampu |
Bertomboh |
| Halt |
Kepang |
Timpang |
| Hang |
Gatungi |
Gantung |
| Harrow |
Jakaiwi |
Sikatkan |
| Hatch |
Mangörang |
Mangaram |
| Hate |
Mabachi |
Biuchi |
| Have |
Öngka |
Ada |
| Heap |
Malapok |
Bertimbun |
| Hear |
Üngkaliogai |
Dangar |
| Help |
Baliwi |
Tulong |
| Hide |
Subui |
Sembunyikan |
| Hire |
Simar |
Sewa |
| Hoist |
Parnrei |
Naikkan |
| Honour |
Pakarajai |
Bri hormat |
| Hop |
Majaleka |
Jingkat |
| Hope |
Madönuang |
Harap |
| Hug |
Rauwi |
Dakapkan |
| Hunt |
Röngöng |
Memburu |
| Jump |
Lupök |
Lumpat |
| Improve |
Mapedecheng |
Membeiki |
| Increise |
Raiwi |
Tambah |
| Inherit |
Lolongöng màna |
Dapat pusaka |
| Inquire |
Paresai |
Preksa |
| Interpret |
Bötuwangiwi |
Hartikan |
| Invade |
Malangarak |
Melangar |
| Invite |
Dupaiwi |
Jŭmput |
| Itch |
Matök |
Gatal |
| Keep |
Palupungi |
Simpan |
| Kick |
Tudui |
Tendang |
| Kill |
Unoi |
Bunoh |
| Kindle |
Tunui |
Pasang |
| Kiss |
Emauwi |
Chium |
| Knitting nets |
Mangawa |
Menjerat |
| Knock |
Tötei |
Ketok |
| Know |
Uwisöng |
Tau |
| Lade |
Luröng |
Moat |
| Laugh |
Mechawa |
Tertawa |
| Lay down |
Palenök |
Letakkan |
| Do. Eggs |
Makitölok |
Bertĕlor |
| Leak |
Bonehorok |
Bochur |
| Leave |
Welaiwi |
Mengingal |
| Lend |
Erengiminröng |
Bri pinjam |
| Lie |
Böle |
Bohung |
| Live |
Tuo |
Hidop |
| Lok |
Gunchingi |
Kunchikan |
| Lodge |
Mape |
Menumpang |
| Look |
Itai |
Lihat |
| Loose |
Tödeng |
Hilang |
| Love |
Maseiwi |
Kaseh |
| Maintain |
Natuoiwi |
Pelihara |
| Make |
Eburöng |
Buat, bekin |
| Measure |
Sukököngi |
Sukatkan |
| Meet |
Sitai |
Bertemu |
| Melt |
Löboroi |
Lĕbor |
| Mend |
Pedechengi |
Baiki |
| Milk |
Pörai |
Prah |
| Mimmick |
Erai |
Ajokkan |
| Mix |
Sook |
Champur, gaul |
| Mock |
Matarasu |
Maki |
| Move |
Kedoi |
Bergrak |
| Mount |
Menrek |
Naik |
| Murmur |
Machapilai |
Songut |
| Nail |
Pakui |
Pakukan |
| Negleet |
Takaiupak |
Laleikan |
| Nod |
Chakuruduk |
Mangantok |
| Nourish |
Piarai |
Palihara |
| Obey |
Olaiwi |
Turut |
| Obtain |
Nalolongöng |
Mendapat |
| Occupy |
Monroi |
Pakei |
| Offer |
Matawak |
Tawar |
| Open |
Tabalukai |
Membuka |
| Oppose |
Mewai |
Melawan |
| Oppress |
Gaubawang |
Anyaya |
| Order |
Suro |
Suroh |
| Overcome |
Pabetai |
Menang |
| Overturn |
Tabei |
Balek |
| Owe |
Makinröngi |
Berhutang |
| Paddle |
Wiseangi |
Kayoh |
| Paint |
Sapu chat |
Sapu chat |
| Pant |
Poso |
Mangah |
| Pardon |
Adampöngöngi |
Ampunkan |
| Pare |
Papadai |
Judohkan |
| Part |
Pasarangi |
Chereikan |
| Pawn |
Apakötöniang |
Gadei |
| Pay |
Mamajak |
Membayer |
| Peel |
Lölek |
Kupas |
| Peep |
Manĭelik |
Intei |
| Perch |
Mechekeng |
Tingeh, inggap |
| Perish |
Masolang |
Rosak, binasa |
| Perspire |
Mapusök |
Berpĕloh |
| Petition |
Elauwi |
Memohon |
| Pinch |
Galöchek |
Chubit |
| Pipe |
Wörungi |
Tiop |
| Pity |
Amaseiangi |
Kasihenkan |
| Plait |
Manganöng |
Audam |
| Plow |
Madakala |
Membajak |
| Please |
Naeloriwi |
Sukakan |
| Pluck |
Pötei |
Petek |
| Plunder |
Pasitah |
Menĭamun |
| Point |
Jölol |
Tonjok, tuju |
| Poison |
Rachungi |
Rachuni |
| Pound |
Töpungi |
Lumatkan |
| Praise |
Mapuji |
Memuji |
| Pray |
Melao doang |
Minta doa |
| Prepare |
Pasadlangi |
Sediakan |
| Press |
Apii |
Apitkan |
| Press down |
Tönröi |
Tekankan |
| Proclaim |
Nisöngiwiroh |
Maalumkan |
| Prohibit |
Pelaiwi |
Tegahkan |
| Promise |
Janchiangi |
Janjikan |
| Prop up |
Sokong |
Sokung |
| Prosper |
Labai |
Beruntung |
| Prostrate |
Sujui |
Sujud |
| Protect |
Linrungiwi |
Lindongkan |
| Pull |
Ruwigi |
Menarĕk |
| Punish |
Dosanga |
Hukumkan |
| Push |
Sokangi |
Tolakkan |
| Put |
Taroiwi |
Buboh, taroh |
| Quarrel |
Mapangewang |
Berbantah |
| Queneh |
Pödewi |
Padamkan |
| Rail |
paumajak |
Umpat |
| Rain |
Mabosi |
Berhujan |
| Ransom |
Papolei |
Tebuskan |
| Reach |
Ampaci |
Chapei |
| Read |
Bacha |
Bacha |
| Reap |
Mengala |
Menuei |
| Receive |
Matarima |
Menerima |
| Reckon |
Pikiriköngi |
Kirakan |
| Recollect |
Maringörang |
Ingatkan |
| Reject |
Sokangi |
Tolakkan |
| Rejoice |
Mario |
Bersuka |
| Release |
Löpösangi |
Lepaskan |
| Rent |
Apasimangi |
Sewakan |
| Repair |
Pedecheng |
Baiki |
| Repent |
Masösök |
Menĭesal |
| Request |
Melau |
Meminta |
| Reside |
Monrol |
Tingal |
| Respect |
Pakarajal |
Hormat |
| Return |
Rewök |
Pulang |
| Rise |
Motok |
Bangun |
| Rob |
Rapai |
Rampas |
| Roll |
Magaletek |
Guling |
| Row |
Gajong |
Dayong |
| Rub |
Asai |
Asah |
| Rule |
Pamusötarai |
Mistarkan |
| Run |
Lari, madek |
Lari |
| Sail |
Sompök |
Berlayer |
| Salute |
Beresölöng |
Bri sălam |
| Saw |
Garege |
Gergaji |
| Say |
Maködar |
Berkata |
| Scatter |
Amporöng |
Ambur |
| Scrape |
Köri |
Kikis |
| Scratch |
Garu, kakang |
Garu |
| Scream |
Gorai |
Sorak |
| See |
Itai |
Lihat, tingok |
| Sell |
Balui |
Jual |
| Send |
Pedeatu |
Kirim |
| Set |
Palenöl |
Letak |
| Sew |
Jai |
Jahĭt |
| Shake |
Gegoi |
Gonchang |
| Sham |
Satungkai |
Pura pura |
| Share |
Tawul |
Bahgi |
| Shave |
Kölui |
Chukur |
| Shove |
Sokangi |
Tolak |
| Show |
Jeloi |
Tonjok |
| Shrink |
Takini |
Kechut |
| Sift |
Tapii |
Ayakkan |
| Sigh |
Mosai |
Sedu |
| Sin |
Kiasalang |
Berdosa |
| Sing |
Makelong |
Nyanyi |
| Sip |
Isoi |
Bisap |
| Sit |
Tudang |
Dudok |
| Skin |
Lölek |
Kupas kulit |
| Skip |
Lipö bupö |
Lumpat lumpat |
| Slacken |
Pakoroi |
Kĕndurkan |
| Sleep |
Matinro |
Tidor |
| Smart |
Mangituk |
Pedeh |
| Smell |
Bauwi |
Chium |
| Smile |
Chabiru |
Sinyom |
| Smoke |
Madutapu |
Berasap |
| d. pipe |
Makichok |
Minum rokok |
| Smother |
Lömösangiwi |
Lemaskan |
| Snatch |
Sitai |
Rampas |
| Sneeze |
Mabörising |
Bersin |
| Snore |
Goroi |
Garok |
| Soak |
Römei |
Rendam |
| Solder |
Pijöi |
Patrikan |
| Sow |
Amporöngi |
Menabur |
| Speak |
Mapau |
Tutor |
| Spill |
Tolowangi |
Tumpah |
| Spin |
Pitöi |
Piutai |
| Spread |
Palöbai |
Bentang |
| Sprinkle |
Öpei |
Rinjis |
| Squeeze |
Pörak |
Prah |
| Squint |
Juling |
Juling |
| Stab |
Gajangi |
Tikan |
| Stand |
Tötong |
Berdiri |
| Starve |
Lupuriwi |
Laparkan |
| Steal |
Menau |
Menchuri |
| Stew |
Tumisi |
Tumis |
| Sting |
Naoko |
Singat |
| Stitch |
Olok |
Bekie |
| Stoop |
Chuku |
Tundok |
| Stop |
Mapesau |
Berhenti |
| Strew |
Amporöngi |
Hamburkan |
| Stroke |
Saulai |
Urot |
| Submit |
Apesonang |
Serahkan |
| Suck |
Isoi |
Hisap |
| Swallow |
Ömoi |
Telan |
| Swear |
Matauroh |
Bersompah |
| Sweep |
Sĕringi |
Sapu |
| Swell |
Menrebirij |
Naik-bungkak |
| Swin |
Nange |
Bernang |
| Take |
Alai |
Ambil |
| Talk |
Pau |
Chĕrita |
| Taste |
Nĭamöngnĭamöngi |
Kechap |
| Teach |
Paguru |
mangajar |
| Tear |
Sape |
Koyak |
| Tell |
Puadangi |
Katakan |
| Thank |
Erengi natarima pamase |
Bri trima kaseh |
| Think |
Pikiri |
Fikir, agak |
| Throw |
Speyangi |
Champak |
| tickle |
Magelegelek |
Gĭli |
| Tue |
Aseuröngi |
Tambat |
| Toast |
Tapai |
Panggang |
| Touch |
Tabutuj |
Sĭntoh, kena |
| Trample |
Lechai |
Pijak |
| Transcribe |
Palembai |
Salin |
| Transgress |
Sisalai |
Bersalah |
| Transplant |
Paletei |
Ubah, aleh |
| Tremble |
Tenre |
Gomŭntar |
| Trust |
Madönuwang |
Harap |
| Turn |
Putarak |
Putar |
| Twist |
Matuluk |
Lŭmbar |
| Value |
Tangai |
Nilei |
| Vanish |
Lönĭök |
Linyap |
| Visit |
Sitai |
Lawat |
| Uncover |
Ukai |
Buka |
| Understand |
Misöng |
Mangarti |
| Use |
Pakei |
Pakei |
| Wait |
Tajöngi |
Nanti |
| Wake |
Pösöding |
Jaga |
| Walk |
Jopai |
Berjalan |
| Ward off |
Laseyangi |
Tankis |
| Wash |
Bisai |
Basoh |
| Weave |
Tönungi |
Tănun |
| Weep |
Töri |
Menangis |
| Weigh |
Timbangi |
Timbang |
| Whisper |
Mabichi |
Berbisek |
| Whistle |
Masuling |
Bersiol, tiop |
| Win |
Pabetai |
Menang |
| Winnnow |
Anginangi |
Anginkan |
| Wipe |
Susui |
Gosok |
| Wish |
Maelok |
Handak, chita |
| Wither |
Maköle |
Layu |
| Witness |
Mapasabi |
Bersaksi |
| Wonder |
Pusai |
Heiran |
| Work |
Mapalaong |
Kărija |
| Wound |
Loriwi |
Lukakan |
| Wrap up |
Bukuröng |
Bungkuskan |
| Write |
Ukiröng |
Tulis |
| Yawn |
manganganale |
gnagna |
Kata Keterangan
|
Inggris
|
Bugis
|
Melayu
|
| Here |
Komaie |
Disini |
| There |
Kotu |
Disitu, disana |
| Where |
Pega |
Dimana |
| Before |
Riolo |
Dihadapan |
| Behind |
Rimunri |
Diblakang |
| Upward |
Downward |
Kaatas |
| Downward |
Mariawa |
Kabawah |
| Below |
Riawa |
Dibawah |
| Above |
Riasök |
Diaras |
| Whither |
Pego |
Kamana |
| Thither |
Kuwaria |
Kasana |
| Forward |
Mariolok |
Kahadapan |
| Backward |
Marimonri |
Kablakang |
| Whence |
Polepego |
Derimana |
| Hence |
Polekoaria |
Derisana |
| Each |
Tasedi |
Sasoatu |
| Whithersoever |
Pegipegi |
Barangkamana |
| Now |
Matupa |
Sakarang |
| To-day |
Ösoewe |
Hari ini |
| Before |
Iolo |
Duhulu |
| Lately |
Idenre |
Tadi |
| Long since |
Meitana |
Lama sudah |
| Yesterday |
Sangadiwösi |
Kalemarin |
| Tomorrow |
Bajapa |
Esok, besok |
| Not yet |
Dekpa |
Bölum |
| Herafter |
Rimonripi |
Komdien |
| By and by |
Ehinampöpi |
Sabantar lagi |
| Sometiems |
Barakuamöngi |
Barangkali |
| Seldom |
Malawangöng |
Jarang |
| Daily |
Ösoöso |
Sehari hari |
| Ever, always |
Siitaitana |
Sediakala, santiasa |
| Never |
Denaongka |
Tidak perna |
| When |
Naiya |
Apabila |
| Then |
Riwötu |
Tatkala |
| Ever |
Natunguang |
Santiasa |
| Once more |
Sisöpo |
Sakali lagi |
| Much |
Maega |
Banyak |
| Little |
Chedek |
Sedikit |
| How much |
Siagi |
Brapa |
| How great |
Siagirajana |
Berapa besar |
| Enough |
Gönök |
Chukup |
| Abundantly |
Maega |
Banyak |
| Wisely |
Machai |
Pandei |
| Foolishly |
Bougok |
Bodoh |
| Justly |
Malömpu |
Betul |
| Unjustly |
Sala |
Salah |
| Quickly |
Masitak |
Lekas |
| Slowly |
Manyamanyal |
Perlahan |
| Badly |
Buruk |
Burok, jahat |
| Cheerfully |
Marioati |
Bersuka hati |
| Perhaps |
Barakuamöngi |
Barangkali |
| Possibly |
Nakonako |
Kalau kalau |
| Peradventure |
Rulelolongöng |
Boleh dapat |
| Verily |
Tongöng |
Sunggoh |
| Truly |
Majöpu |
Benar |
| Undoubtedly |
Tongöngtongöng |
Sunggoh sunggoh |
| Yea, yes |
Iyo |
Ya, sahya |
| Nay, no, noy |
Dek |
Tiada, tidak |
| By no means |
Dekto |
Sakalikali tiada |
| Not at all |
Sisösisödek |
Jangan sakali |
| How |
Pekonagi |
Bagaimana |
| Why |
Mago |
Mangapa |
| Wherefore |
Aga sabak |
Apa sebab |
| More |
Paimöng |
Lagi |
| Most |
Tapalöbi |
Telebeh |
| Better |
Pedemadecheng |
Lebeh baik |
| Best |
Madechesisömg |
Baik sakali |
| Worse |
Pede majak |
Lebeh jahat |
| Worst |
Majasisöng |
Jahat sakali |
Kata Depan
|
Inggris
|
Bugis
|
Melayu
|
| Of, off, |
Kuwaeroh |
Deripda |
| From |
Kuwiri |
Deri |
| At, to |
Kori |
Pada, akan |
| By, through |
Ule |
Oleh, dangan |
| With |
Silaong |
Dangan, serta |
| In |
Ilalöng |
Dalam |
| Within |
Rilalöng |
Didalam |
| Into |
Korlalöng |
Kadalam |
| Out |
Saliwöng |
Luar |
| Out of |
Marisuliwöng |
Kaluar |
| Without |
Risaliwöng |
Diluar |
| Above |
Iyasök |
Atas |
| Upward |
Mariasök |
Kaatas |
| On, upon |
Riasök |
Diatas |
| Below |
Iyawa |
Dibawah |
| Downward |
Mariawa |
Kabawah |
| Under |
Iyawa |
Dibawah |
| Between |
Palawangöng |
Antara |
| Through |
Lösoh |
Trus |
| Near |
Madöpek |
Dekat |
| Far |
Mabela |
Jahu |
| Beyond |
Iliwöng |
Sabrang |
| Before |
Riolok |
Dihadapan |
| Forward |
Mariolok |
Kahadapan |
| Backward |
Marimonri |
Kablakang |
| Behind |
Monri |
Dibelakang |
Kata Penghubung
|
Inggris
|
Bugis
|
Melayu
|
| And |
Önönge |
Dan |
| If |
Nako, nareko |
Kalau, jekalau |
| That |
Agana |
Maka |
| Both |
Iyaduwae |
Kadua |
| Because |
Sabak |
Karoa |
| Wherefore |
Saba aga |
Sabab apa |
| Therefore |
Sabak iyaroh |
Sabab itu |
| But |
Naiyakea |
Tetapi, tapi |
| Or |
Iyarega |
Atau |
| Not |
Sangadina |
Malainkan |
| As |
Padai |
Seperti |
| Lest |
Makule ajak |
Sepaya Jangan |
| Though |
Mauna |
Meski |
| Either |
Senwakoaria |
Soatu deri diya |
| Yet, also |
Mua, muto |
Maka, juga |
Kata Seru
|
Inggris
|
Bugis
|
Melayu
|
| Ah! |
Ih |
Ha, ah |
| O! |
Adidi |
Ambui |
| Alas! |
Awe |
Adohi |
| Tush! |
Siak |
Ahis |
| Ey! |
- |
Au |
| Ha! |
Isogi |
Oh |
| Hem, ho |
- |
Ahem |
| fie |
Eheh |
Eheh |
| Behold |
- |
Tingkok |
| Hark |
- |
Dangar |
| What! |
- |
intah |
Sumber artikel:
0 Komentar untuk "Kamus Bahasa Inggris-Bugis-Melayu"